Thị trường lao động Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn về thiếu hụt nhân lực ESG (Environmental – Môi trường, Social – Xã hội và Governance – Quản trị) và chuyển đổi số. Theo các chuyên gia kinh tế, ESG không chỉ là một lựa chọn chiến lược mà còn là điều kiện để doanh nghiệp Việt bước vào sân chơi toàn cầu.
Thiếu hụt nhân lực ESG và chuyển đổi số
Theo Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), hơn 80% nhà đầu tư và định chế tài chính quốc tế yêu cầu doanh nghiệp có tiêu chuẩn ESG rõ ràng trước khi giải ngân vốn trung, dài hạn. Các hiệp định thương mại thế hệ mới như EVFTA, CPTPP cũng đặt ra tiêu chuẩn nghiêm ngặt về phát thải, lao động và minh bạch trong quản trị.
Tuy nhiên, khảo sát năm 2024 của Viện công nghệ châu Á (AIT) cho thấy, 80% doanh nghiệp Việt có tuyên bố hoặc định hướng về ESG, nhưng chỉ 15% có báo cáo ESG đầy đủ, 76% chưa có hệ thống quản trị ESG rõ ràng.
Thách thức về nguồn nhân lực
Giới chuyên gia kinh tế nhận định, một trong những thách thức lớn đối với ESG và chuyển đổi số là điểm nghẽn nguồn nhân lực. Theo TS Phùng Văn Đông, nguồn lực nhân sự xanh và số chỉ có khoảng 30% kỹ sư công nghệ thông tin mới ra trường có thể làm việc ngay. Thách thức nhân lực ESG không chỉ nằm ở số lượng mà còn ở chất lượng.
Việt Nam đặt mục tiêu 700.000 nhân lực công nghệ thông tin vào năm 2025, nhưng hiện mới chỉ có khoảng 530.000 người được đào tạo lĩnh vực này. Mỗi năm có khoảng 57.000 sinh viên công nghệ thông tin tốt nghiệp, nhưng chỉ 30% đạt yêu cầu của doanh nghiệp ngay sau khi ra trường.
Giải pháp cho thách thức
PGS.TS Lê Đức Hoàng – Trưởng Bộ môn Tài chính doanh nghiệp (Đại học Kinh tế quốc dân) đề xuất cần sớm ban hành “Chiến lược quốc gia về đào tạo kỹ năng ESG và số bao trùm” với các trụ cột như khung kỹ năng ESG số quốc gia, tín dụng học tập, học bổng và hệ thống chứng chỉ linh hoạt theo chuẩn quốc tế.
Giám đốc AIT Phùng Văn Đông nhấn mạnh, ESG và chuyển đổi số không chỉ là trách nhiệm xã hội hay công nghệ, mà là “hộ chiếu” quan trọng trong hội nhập. Chính vì vậy, Việt Nam cần đẩy mạnh đào tạo nhân lực ESG có chứng chỉ quốc tế trong 5 năm tới để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi xanh trong nền kinh tế.
