Một trường hợp gây chú ý trong dư luận gần đây là Làng Háo Hức, một đơn vị tổ chức chương trình trải nghiệm dành cho trẻ em, đã bị phụ huynh tố cáo về nhiều vấn đề tồn tại bất chấp mức phí lên đến hàng chục triệu đồng cho một chương trình kéo dài hơn một tuần. Các vấn đề được nêu ra bao gồm điều kiện vệ sinh không đảm bảo, tình trạng thiếu nước, chỗ ăn ngủ không đạt yêu cầu, trẻ em bị bắt nạt, và đội ngũ chăm sóc thiếu sự quan tâm. Những vấn đề này đã gây ra một cú sốc lớn đối với nhiều phụ huynh và đặt ra câu hỏi về chất lượng của các hoạt động vui chơi và ngoại khóa dành cho trẻ em tại các đô thị.
Các chuyên gia đã chỉ ra rằng kỳ nghỉ hè là thời gian quan trọng để trẻ em phát triển toàn diện, cả về thể chất, tinh thần và nhận thức. Tuy nhiên, hiện nay nhiều trẻ em dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử và mạng xã hội, dẫn đến tình trạng béo phì, trầm cảm và cô đơn. Vì vậy, việc tạo ra những không gian công cộng và thiết chế văn hóa dành cho trẻ em là hết sức cần thiết để giúp các em có môi trường phát triển lành mạnh.
Nhiều quốc gia trên thế giới đã triển khai các mô hình thành công trong việc tạo ra những không gian công cộng dành cho trẻ em. Tại Copenhagen, Đan Mạch, mô hình “sân chơi phế liệu” cho phép trẻ em tự do sáng tạo và xây dựng dưới sự hướng dẫn của các nhà sư phạm. Ở Đức, các chương trình hè Ferienspiele do chính quyền địa phương tổ chức cung cấp cho trẻ em các hoạt động đa dạng với chi phí rất thấp. Những mô hình này không chỉ giúp trẻ em phát triển thể chất và tinh thần mà còn tạo ra môi trường học tập và giao tiếp lành mạnh.
Quay trở lại Việt Nam, chúng ta cũng có nhiều hoạt động được duy trì và phát triển. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao hơn, cần tối ưu hóa nguồn lực và tiềm năng của những không gian và thiết chế văn hoá công quan trọng dành cho trẻ như thư viện, bảo tàng và công viên. Một cuộc cách mạng trong việc biến những địa điểm này thành những không gian sáng tạo cộng đồng là cần thiết, nơi người thủ thư không chỉ giữ sách mà còn là “người điều phối hoạt động, người kết nối tri thức” năng động.
Tạo ra những không gian công cộng dành cho trẻ em không chỉ đòi hỏi sự đầu tư từ chính quyền mà còn cần sự tham gia tích cực của cộng đồng. Sự tham gia của các tình nguyện viên, các nhóm sinh viên và người cao tuổi có thể giúp tạo ra những hoạt động đa dạng và phong phú cho trẻ em. Điều này không chỉ là hoạt động trông trẻ thông thường mà còn là sự trao truyền văn hoá và nuôi dưỡng lòng thấu cảm giữa các thế hệ. Qua đó, chúng ta có thể xây dựng một môi trường sống lành mạnh và phát triển toàn diện cho trẻ em, đảm bảo cho tương lai của các em và của đất nước.