Cuộc tranh cãi về giải thưởng văn chương liên quan đến tác phẩm “Trăm Ngàn” của Ngô Tú Ngân và câu chuyện về việc bắt chước không kỹ đã trở thành tâm điểm của dư luận trong thời gian gần đây. Tại lễ trao giải cuộc thi truyện ngắn báo Văn Nghệ 2022-2024, tác phẩm này đã được trao giải nhì, tuy nhiên, nhiều ý kiến chỉ trích đã được đưa ra trước và sau lễ trao giải.
Nhiều nhà phê bình và đọc giả đã lên tiếng so sánh “Trăm Ngàn” với các tác phẩm khác, đặc biệt là của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, một tác giả đã có những đóng góp đáng kể cho văn học Việt Nam. Họ cho rằng “Trăm Ngàn” không chỉ có nội dung mà còn có phong cách “viết theo kiểu của chị Tư” nhưng đáng tiếc là với một “phiên bản lỗi”. Việc này đã khiến cho một số người cảm thấy rằng tác phẩm này thiếu đi sự sáng tạo và ý nghĩa, chỉ tập trung vào việc miêu tả cuộc đời khổ sở của một người đàn ông mà không có chiều sâu hay điểm nhấn đặc biệt.
Trước những phản ứng này, nhà văn Nguyễn Bình Phương, chủ tịch hội đồng giám khảo, đã lên tiếng giải thích rằng việc đánh giá một tác phẩm văn chương là rất chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Không chỉ chất lượng của tác phẩm là quan trọng, việc đoạt giải còn liên quan đến tính cân bằng giữa các giá trị truyền thống và sáng tạo mới, giữa giá trị của vẻ đẹp văn chương thuần túy và giá trị giáo dục nhân tính. Ông Phương cũng nhấn mạnh rằng trong nghệ thuật, không có công thức cụ thể để tạo ra một tác phẩm xuất sắc và đôi khi cơ duyên cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc một tác phẩm được nhận giải.
Nhà văn Bảo Ninh, thành viên của hội đồng chung khảo, cũng góp ý rằng giám khảo các cuộc thi văn chương nên có sự tham gia của các nhà phê bình. Điều này sẽ giúp cho việc đánh giá các tác phẩm trở nên toàn diện và khách quan hơn, tránh những tranh cãi không đáng có về chất lượng và giá trị của các tác phẩm đoạt giải.
Cuộc thi truyện ngắn báo Văn Nghệ 2022-2024 và giải thưởng dành cho “Trăm Ngàn” đã một lần nữa cho thấy rằng giải thưởng văn chương luôn là một vấn đề nhạy cảm và khó khăn. Việc tìm kiếm sự công bằng và khách quan trong việc đánh giá các tác phẩm văn học tiếp tục là một thách thức cho các hội đồng giám khảo và những người yêu văn chương.
Trong bối cảnh này, việc tiếp tục thảo luận và trao đổi về tiêu chí đánh giá, cũng như việc ứng dụng các tiêu chí đó vào thực tiễn, là điều cần thiết. Đồng thời, không thể không nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa và khách quan hóa quá trình đánh giá các tác phẩm văn học, để mỗi giải thưởng được trao đều thực sự xứng đáng và có ý nghĩa.
Cuối cùng, dư luận và các nhà văn hy vọng rằng các cuộc thi văn chương trong tương lai sẽ ngày càng thu hút được những tác phẩm chất lượng cao, góp phần làm giàu thêm nền văn học Việt Nam. Sự đa dạng và phong phú của các tác phẩm văn học không chỉ phản ánh sự phát triển của văn học mà còn thể hiện tinh thần sáng tạo không ngừng của các nhà văn Việt Nam.
