Việt Nam đang là một trong những quốc gia có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo lớn, đặc biệt là điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, hành lang pháp lý cho năng lượng tái tạo tại Việt Nam cần được hoàn thiện để thu hút dòng vốn đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án năng lượng tái tạo.
Theo các chuyên gia, tiềm năng điện mặt trời của Việt Nam ước đạt 963.000 MW, với số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Về điện gió, Việt Nam có tiềm năng điện gió lớn nhất Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt 513.360 MW. Tuy nhiên, các chính sách liên quan đến năng lượng tái tạo đang phân tán ở nhiều luật, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu phối hợp liên ngành.
Các rào cản khác bao gồm cơ chế đấu thầu, giá điện, hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và hay thay đổi, khiến rủi ro tài chính tăng cao. Hệ thống truyền tải chưa sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn tái tạo. Điều này đang trở thành điểm nghẽn kìm hãm dòng vốn, trì hoãn hàng loạt dự án và gia tăng rủi ro chính sách đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Nhìn ra thế giới, các quốc gia như Đức, Trung Quốc, Hàn Quốc đã ban hành Luật Năng lượng tái tạo từ rất sớm, tạo nên bước ngoặt chiến lược cho quá trình chuyển dịch. Luật không chỉ đóng vai trò là công cụ điều tiết thị trường, mà còn là lời cam kết dài hạn của Chính phủ với người dân và doanh nghiệp.
Các chuyên gia cho rằng, cần phải tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo, vừa bảo đảm nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch, vừa thúc đẩy cạnh tranh minh bạch, chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần đưa ra quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng.
TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam nhận định, việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng cho rằng, việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết, giúp giải quyết những bất cập, chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không những giải quyết bài toán chính sách mà còn là hiện thực hoá quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây cũng là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu.
Để đạt được mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo, Việt Nam cần hoàn thiện hành lang pháp lý, bao gồm việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo. Việc này sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án năng lượng tái tạo, thu hút dòng vốn đầu tư và góp phần vào việc chuyển đổi năng lượng của đất nước.
Một số chuyên gia cũng cho rằng, cần có các chính sách hỗ trợ để khuyến khích sự phát triển của năng lượng tái tạo, bao gồm các chính sách về giá điện, thuế, và các hỗ trợ tài chính khác. Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của năng lượng tái tạo cũng là yếu tố quan trọng để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.
Việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo không chỉ là một thách thức mà còn là một cơ hội để Việt Nam phát triển bền vững và góp phần vào việc bảo vệ môi trường toàn cầu. Với sự quyết tâm và sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, Việt Nam có thể đạt được mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo và trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này.
